1 İzmir Müdafaai Hukuku Osmaniye Cemiyeti : İzmir 1 Aralık 1918 Cemiyet kendisine katılan "İstihlası Vatan Cemiyeti" ve kurulmasına yardımcı olduğu "İlhakı Red Cemiyeti" ile kaynaşmış olarak faaliyetine İstanbul'da devam ederken İzmir'deki faaliyetlerini de işgal dolayısıyla Denizli'ye nakletmiştir.
2 Tarakya Paşaeli Heyeti Osmaniyesi : Edirne 2 Aralık 1918 Heyeti Temsiliye'nin isteği ile TrakyaPaşaeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti adını alarak Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti'nin şubesi olmuştur.
3 İstihlası Vatan Cemiyeti : Manisa Kasım 1918 19 Mart 1919 Kongresi ile İzmir Müdafaai Hukuku Osmaniye Cemiyeti'ne katılmıştır.
4 İlhakı Red Heyeti Milliyesi (Müdafaai Vatan Heyeti) : İzmir Aralık 1919
5 Hareketi MilliyeReddi İlhak ve Reddi İşgal Heyetleri : Balıkesir Balıkesir ve Alaşehir Kongresi ile leştirilmiştir. Sivas Kongresi'nden sonra da "Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti" teşkilatına dönüşmüştür.
6 Heyeti Milliye :
a) Aydın Heyeti Milliyesi
b) Denizli Reddi İlhak Heyeti Milliyesi Denizli'de 29 Mayıs 1919'da kurulmuştur. Asıl Heyeti Milliye adını taşıyan Cemiyet 7 ağustos 1919'da Nazilli'de aktedilen bir kongre ile kurulmuştur. Nazilli Kongresi bu bölgede kurulan Heyeti Milliye kuruluşları ile birleşmiş Alaşehir Kongresi ile genişleyerek Batı Anadoluyu içine alacak şekilde yayılmıştır. Sivas Kongresi'nden sonra da Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti'ne katılarak bu cemiyetin şubelerini oluşturmuşlardır. Nazılli Kongresi ile Aydın Muğla Denizli Burdur Isparta ve Antalya Nazilli merkezine bağlanmıştır. Bağlanan kuruluşlar arasında Çine Heyeti Milliyesi Akhisar Reddi İlhak Söke Heyeti Milliyesi Milas Müdafaai Vatan Cemiyetlerini sayabiliriz.
7 Trabzon Muhafazai Hukuku Milliye Cemiyeti :Trabzon 12 Şubat 1919 RizeGümüşhaneGiresun ve Ordu'da şubeler açmıştır. Cemiyet Erzurum Kongresi'nden sonra "Şarki Anadolu Müdafaai Hukuk Cemiyeti" şubesine dönüşmüştür. Sivas Kongresi'nden sonra da "Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti" adını almıştır.
8 Kilikyalılar Cemiyeti : Merkezi İstanbul 21 Aralık 1918
9 Şarki Anadolu Müdafaai Hukuk Cemiyeti :Erzurum 10 Temmuz 1919 2 Aralık 1918'de İstanbul'da kurulan "Vilayatı Şarkiye Müdafaai Hukuku Milliye Cemiyeti"nin Erzurum şubesi daha faal hareket etmek amacı ile " Şarki Anadolu Müdafaai Hukuk Cemiyeti"ne dönüşmüştür. Kurucuları Erzurum Kongresi üyeleridir. Cemiyet Sivas Kongresi kararı ile " Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti"ne katılmıştır. Erzurum'da kuruluş ise anılan cemiyetin şubesini oluşturmuştur. Vilayatı Şarkiye Müdafaai Hukuk Cemiyeti'nin İstanbul merkez olmak üzere ilk kuruluşunda Erzurum'dan başka Elazığ Diyarbakır Sivas Bayburt Bayezid Hasankale İspir Narman Bitlis Erzincan Şebinkarahisar Van Hınıs Tercan Tortum ve Yusufeli'de şubeleri vardı.
10 Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti :Sivas 11 Eylül 1919 Sivas Kongresi kararı ile kurulmuştur. Müdafaai Hukuk Reddi İlhak Reddi İşgal ve diğer benzeri isimler altında kurulan cemiyet ve heyetler tek bir çatı altında birleştirilmiştir. Bu karardan sonra bir çok il ve ilçemizde Müdafaai Hukuk Cemiyeti şubesi kurulmuştur.
11 Kars Milli İslam Şürası : Kars Kasım 1918 1718 Ocak 1919'da "Cenubi Garbi Kafkas Hükümeti Muvakkatei Milliyesi" olarak adını değiştirmiştir.
12 İstanbul'da Müdafaai Hukuk davasını desteklemek amacı ile kurulan gizli cemiyetler :
1 Karakol Cemiyeti : İstanbul Kasım 1919 Milli Mücadele'nin başlangıcında Anadolu'ya yardımcı olmuş sonraları tehlikeli ilişkileri nedeniyle kapatılmış yerine Müdafaai Milliye Teşkilatı ve MM grubu kurulmuştur.
2 MM Grupları :
a) Müsellah MM grubu
b) MM grubu (Müdafaai Milliye)
3 İstanbul Müdafaai Hukuk Cemiyeti : İstanbul 1919
13 İstanbul'da kurulan diğer cemiyetler :
a) Milli Kongre : İstanbul 1918 Milli Talim ve Terbiye Cemiyeti'nin oluşturduğu bir kuruluştur. Milli Kongre Fırkasının başkanı Esat Paşa 1919 seçimleri dolayısıyla Ankara ile uyuşmazlığa düşmüş İstanbul'da Meclisi Mebusan'ın kapatılması sonucu Fırkanın faaliyeti sona ermiştir.
b) Milli Ahrar Fırkası : İstanbul 4 Mayıs 1919. Anadolu'daki hareketi desteklemiştir.
c) Milli Türk Fırkası : İstanbul 23 Kasım 1918. Anadolu'daki harekete bağlı kalmıştır.
d) Anadolulular Cemiyeti : İstanbul Ağustos 1921
B Kadınların Kurdukları Cemiyetler : 1. İstihlası Milli Kadınlar Cemiyeti : İstanbul 24 Kasım 1918
2. Anadolu Kadınları Müdafaai Vatan Cemiyeti :Sivas 10 Aralık 1919 Bu cemiyetin Konya Niğde Burdur Aydın Erzincan Kayseri Kastamonu Eskişehir Amasya Yozgat Pınarhisar Viranşehir ve Kangal'da şubeleri kurulmuştur.
II ZARARLI DERNEKLER
A. Milli varlığa ve Anadolu'daki milli harekete düşman cemiyetler :
1 İngiliz Muhipler Cemiyeti :İstanbul 20 Mayıs 1919. Manda taraftarı
2 Wilson Prensipleri Cemiyeti : İstanbul 14 Ocak 1919. Manda taraftarı
3 Kürdistan Teali Cemiyeti :İstanbul Mayıs 1919.
4 Tealii İslam Cemiyeti (Eski Cemiyeti Müderrisin) : İstanbul 19 Şubat 1919. Hilafetçi ve ümmetçi
5 Trabzon ve Havalisi Ademi Merkeziyet Cemiyeti : İstanbul Ocak 1919 28 Eylül 1919'da Hürriyet ve İtilaf Fırkası'na katılmıştır.
6 Sulh ve Selameti Osmaniye Fırkası : İstanbul 14 Ocak 1919 Fırka Sulh ve Selamet Cemiyeti ile Selameti Osmaniye Fırkası'nın birleşmeleriyle oluşmuştur.
7 Hürriyet ve İtilaf Fırkası : İstanbul Ocak 1919
8 Nigehban Cemiyeti Askeriyesi : İstanbul Ocak 1919 Hürriyet ve İtilaf'la beraber hareket etmiştir.
9. Osmanlı İlayi Vatan Cemiyeti : İstanbul 19 Kasım 1919 Padişah taraftarı ve Müdafaai Hukukun tamamen karşısındadır. Cemiyet gizli olarak Milli Mücadele aleyhine örgütlediği Tariki Salah (veya Tarikatı Salahiye) Cemiyeti ile beraber çalışmıştır. Bu dernek ve partilerin dışında faaliyetleri sınırlı ve etkinliği yaygın olmayan Osmanlı Mesai Fırkası Osmanlı Çiftçiler Cemiyeti Türkiye Sosyalist Fırkası Vahdeti Milliye Heyeti Türkiye İşçi ve Çiftçi Sosyalist Partisi Türk Teali Cemiyeti Müsalemet İttifakı Amele Fırkası gibi kuruluşlar Anadolu'daki Milli Mücadele hareketinin karşısında olmuşlardır.
10. Lazistan Selameti Milliye Cemiyeti : Rize 23 Nisan 1919 Gürcülerin çıkarlarına hizmet eden para ile tutulmuş kimselerden oluşmaktadır.
B. Azınlıkların Kurdukları Zararlı Dernekler :
1. Rumların kurdukları cemiyetler :
a) Mavri Mira :Rum Patrikhanesi'nde kurulmuştur. Yunan Kızılhaç Cemiyeti ile Resmi Göçmenler Komisyonu da Mavri Mira'ya bağlı idiler. Ayrıca Rum okullarındaki izci kuruluşları da tamamiyle Mavri Mira tarafından yönetilmekteydi.
b) Pontus Rum Cemiyeti
c) Trakya Cemiyeti İttihadı Milli ve Kordos adlı cemiyetler
2. Ermenilerin Kurdukları Cemiyetler
aha önceleri Ermenilerin kurmuş oldukları Taşnaksütyan ve Hınçak adlı gizli ve yeraltı örgütleri milli mücadele döneminde de faaliyette bulunmuşlar ve yabancı devletlerle işbirliği yapmışlardır. Ermeni patriği Zaven Efendi de Ermenilerin örgütlenmesinde önemli rol oynamıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder