Kırım Savaşı 4 Ekim 1853 30 Mart 1856 tarihleri arasındaki OsmanlıRus Savaşıdır. Birleşik Krallık Fransa ve PiyemoteSardinya'nın Osmanlı tarafında savaşa dâhil olmasıyla savaş Avrupalı devletlerin Rusya'yı Avrupa ve Akdeniz dışında tutmak amacıyla verdiği bir savaş halini almıştır. Savaş müttefik güçlerin zaferiyle bitmiştir.
Savaşın sebepleri
Rusya 1853 yılından itibaren Kavalalı Mehmet Ali Paşa bunalımı sırasında takip ettiği zayıf bir Osmanlı Devleti üzerinde etki alanı kurma politikasını bırakarak bu devleti yıkma politikası takip etmeye başladı. Bunu gerçekleştirebilmek için de kutsal yerler sorununu kullandı. Osmanlı Devleti Hıristiyanlarca kutsal sayılan Kudüs ve çevresinde Katolik ve Ortodokslar'a çeşitli ayrıcalıklar tanımıştı. 1853 yılına gelindiğinde ayrıcalıklar konusunda Rusya ile Katolikliğin dünya çapında savunuculuğunu yapan Fransa çatışmaya başladılar. Bu durumu bahane eden ve asıl amacı "Hasta adam" gözüyle baktığı Osmanlı devleti'ne ve onun bekasına son vermek isteyen Rusya Birleşik Krallık'a mirasın paylaşılması teklifinde bulundu. Ancak çıkarları gereği Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğünün muhafazasından yana olan Birleşik Krallık bu teklifi kabul etmedi. Bunun üzerine Rusya tek başına harekete geçerek Osmanlı Devleti'ne bir ittifak teklifinde bulundu ve bu devletin sınırları içinde yaşayan Ortodoksların koruyuculuğunun Rusya'ya bırakılmasını önerdi. Osmanlı Devleti Britanyalın de desteğine güvenerek Rus isteklerini reddetti.
Savaşın sonuçları
Kâğıt üzerinde savaşın galiplerinden olan Osmanlı devleti aslında savaştan çok büyük zarar alarak çıkmıştır. Çok pahalı olan bu savaşı yürütebilmek için Osmanlı devleti ödeme yeteneğinin çok üstünde borç almıştır. Endüstrileşmeyi kaçırdığı için ekonomisi çağdışı kalmış olan devlet bu borçların altından kalkamayacak ve 1881 yılında II. Abdülhamit döneminde Düyunu Umumiye idaresinin kurulmasıyla Avrupalı devletlerin mali denetimi altına girip yarı sömürge olacaktır. Özellikle Fransa'daki Yahudi Rothschild Ailesinin sahibi olduğu bankalardan alınan borçlar sonucunda Yahudilerin vaat edilen topraklara yerleşmesine engel olunamamıştır.
Kırım Savaşı'nın sonunda ilan edilen Islahat Fermanı Osmanlı reform hareketlerinde çok önemli bir yer tutar. Islahat Fermanı'nın amacı imparatorluk içindeki herkese Osmanlı yurttaşlığı vererek yasalar önünde dine bakılmaksızın eşitlik sağlamaktı. Islahat Fermanı ile Batı'da dolaşan liberal düşünceler Osmanlı'ya girmeye başlayacaktır.
Kırım Savaşı İtalya birliğine giden yolu hızlandırmıştır. Savaşa asker göndererek Birleşik Krallığ'ın sempatisi ve Fransa'nın etkin desteğini kazanan SardinyaPiemonte Krallığı savaşı izleyen yıllarda İtalya birliğini kuracaktır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder