Alper Tunga Destanı

"Bugünkü Türkçemizle:

"Al Er Tunga, Türk Beyleri içinde adı ve kutsallığı bilinen ve tanınan bir yiğit idi; geniş

bilgisinin yanında sayılamayacak kadar çok fazileti vardı; bilgiliydi; anlayışlıydı, meziyetleri

çoktu."







Alp Er Tunga Destanı hakkındaki bilgilerin en önemli

kaynağı Divanı Lügatı Türk' tür. Milattan sonra onbirinci yüzyılda Kaşgarlı Mahmut

tarafından yazılan bu eserde, Destanın, büyük bir ihtimalle son kısımlarına aid bir ağıt (sagu)

yazılı olarak verilmekredir.



Bu Türk Beylerind atı belgülük,

Tunga Alp Er idi

kutı belgülük,

Bedük bilgi birle öküş erdemi,

Biliglig ukuşlug budun ködremi,

Tacikler ayur anı Afrasyab,

Bu Afrasyap tutdı iller talab.



Bugünkü

Türkçemizle: "Al Er Tunga, Türk Beyleri içinde adı ve kutsallığı bilinen ve tanınan bir yiğit

idi; geniş bilgisinin yanında sayılamayacak kadar çok fazileti vardı; bilgiliydi; anlayışlıydı,

meziyetleri çoktu. İranlılar ona, Afrasyab adını vermişlerdi. Afrasyab "dünyaya

hükmetti" anlamına gelen bu ağıttan, Alp Er Tunga' nın, İranlılar arasında da çok iyi

bilindiği anlaşılmaktadır.

Alper Tunga babasının öğüdünü tutmuş ve o zaman güçlü bir

ülke olan İran' a savaş açmıştır. Selvi gibi uzun boylu, kolları ve göğsü aslan misali

kuvvetli ve fil kadar güçlü bir yiğitti, İranlıları yendi. İran hükümdarını esir aldı.

İran

ülkesinde bir çok padişahlıklar bulunuyordu. Bunlardan biri de kabil Padişahlığı idi ve başında

da Zal adlı biri vardı. Kabil Padişahı Zal, Alp Er Tunga' nın elinde esir olan İran

Hükümdarını kurtarmak için Turan ülkesine yürüdü. Alp Er Tunga' yı yendi ama

hükümdarını kurtaramadı. Zaman geçti. İran ülkesine hükümdar olan Zev de öldü. Bunu fırsat

bilen Alp Er Tunga İran' a bir daha savaş açtı. O zamana kadar Zal da yaşlanmıştı.

Kendi yerine, Alp Er Tunga' ya karşı oğlu Rüstemi yolladı. Halen Anadolu' da da

Zaloğlu Rüstem adıyla meşhur olan halk kitaplarında Zaloğlu Rüstem adıyla meşhur olan halk

kitaplarında Zaloğlu Rüstem ile Arap Üzengi cengi diye hikayeleri anlatılan bu ünlü İran

kahramanı ile Alp Er Tunga arasında sayısız savaşlar oldu. Savaşların çoğunu Rüstem kazandı

bir kısmını Alp Er Tunga kazandı. (Şehname İran destanı olduğu için bunu tabii görmek

lazımdır)

Savaşlar devam ederken, İran' ın hükümdarı bulunan Keykavus, oğlu

Siyavüş' ü ve Zaloğlu Rüstem' i gücendiröişti. Gücenmenin sonucu olarak

şehzade Siyavüş kaçıp Alp Er Tunga' ya sığındı. Orada uzun zaman kaldı, hatta Türk

yiğitlerinden birinin kızıyla evlendi, Keyhüsrev adında da bir oğlu oldu.

Keyhüsrev

büyüyünce, İranlılar onu kaçırıp hükümdar yaptılar. Keyhüsrev Zaloğlu Rüstem' i hoş

tutup, gönlümü aldı ve Alp Er Tunga' nın üzerinde hoş tutup, gönlünü aldı ve Alp Er

Tunga' nın üzerine gönderdi. Yine bir çok savaşlar oldu. Çoğunda Alp Er Tunga yenildi.

Ve en sonunda Alp Er Tunga iyice yoruldu, ordusu dağıldı, askeri kalmadı. Tek başına dağlara

çekildi. Orada, bir mağarada kendi halinde yaşadı. Fakat günün birinde izini keşfedip yerini

buldular. Alp Er Tunga suya atlayıp kurtulmak istedi; fakat daha önce davranan İran askerleri

yetişip saldırdılar. Yiğitçe döğüştü ama ihtiyardı, yorgundu, tek başınaydı. Öldürdüler.

Milattan önce yedinci yüzyılda en güçlü ve en hakim devrini yaşamış olan bu Türk

İmparatorluğunun hakanı ise Alp Er Tunga' dır.

KAYNAK: Türk

DestanlarıM.Necati Sepetçioğlu

Sayfa:104,105,106,107



MOD İLAVESİ :

Ünlü türk alimi ve dilbilimcisi Kaşgarlı Mahmud'un Alp Er Tunga ile ilgili dizelerini yazmak

istedim. Azeri şarkıcı Araz Alses bu dizeleri çok güzel türkü haline geitrmiştir.



Alp

Eronga öldi mi Alp ( yiğit )Ertonga öldü mü

Issız ajun kaldı mu Kötü Dünya kaldı mı

Ödhlek öçin aldı mı Felek öcün aldı mı

Emdi yürek yırtılır Şimdi yürek yırtılır ( parçalanır,

atö )