Enerji Ülke ekonomisinde hayvancılık da önemli bir yer tutmaktadır. Kazakistan ile birlikte BDT içinde sığır yetiştiriciliğinde önde gelen ülkelerden biridir. İpek böceği yetiştiriciliği de yaygın olup, BDT koza üretiminin yaklaşık olarak yarısı bu ülkede gerçekleşmektedir.
Özbekistan’da hayvancılık kolhoz, sovhoz ve ortak işletmelerin yanısıra ve önemli ölçüde halkın elindeki özel işletmelerde yapılmakta ve bunun sonucu olarak hayvansal ürünlerin büyük çoğunluğu halkın elindeki özel işletmelerden elde edilmektedir.
Özbekistan’da büyükbaş ve küçükbaş hayvan varlığı son yıllarda giderek artış göstermiştir. Buna karşılık kümes hayvanları varlığı ve domuz varlığında azalma görülmüştür. Özbekistan’da 1994 yılı rakamlarıyla 503 bin ton et üretimi, 3.7 milyon ton süt üretimi, 1788 milyon adet yumurta üretimi gerçekleşmiştir.
Özbekistan’da, son yıllarda hayvansal ürünlerde verimlilik düzeyi, önemli sayılabilecek ölçüde gerileme göstermiştir. Bu gerilemede ülkenin içinde bulunduğu ekonomik sıkıntıların yanısıra, hayvancılığın giderek özel sektöre devredilmesi eğiliminin de etkisiyle kolhoz ve sovhozlarda verimliliğin düşmesinin önemli ölçüde payı bulunmaktadır.
Türkmenistan’da olduğu gibi Özbekistan’da da hayvan kesimleri et ve süt mamulleri üretimi ve pazarlaması hijyenik olmayan koşullarda gerçekleştirilmektedir. Et ürünleri kıyma, pirzola, biftek, bonfile gibi sınıflandırma yapılmadan satılmaktadır.
Et ve süt sanayiinde kullanılan makine, ekipman ve teknoloji çok eskidir. Çoğunlukla da Rus malıdır. Bu teknolojilerin yeni teknolojilerle, makine ve ekipmanla değiştirilmesi, halk sağlığı ve ülkenin dünyaya açılması bakımından zorunludur.
ENERJİ
Ülke zengin yeraltı kaynaklarına sahiptir. Başlıcaları; altın, alüminyum, doğalgaz, mermer, moliblen, tungsten, ve kömürdür. Kişi başına GSMH Yunanistan, İtalya, ve İspanya’ya kıyasla çok daha düşük olmasına rağmen kişi başına enerji tüketimi söz konusu ülkelerinkine çok yakındır. 1993’te 45 milyar metreküp doğal gaz üreterek Sovyetler Birliği’nin en büyük doğal gaz üreticisi durumuna gelmiştir. Doğal gaz toplam enerji miktarının yüzde 67’sini oluşturmaktadır.
Belirgin doğal gaz üretimine rağmen, Özbekistan son yıllarda, artan petrol ve kömür ithaliyle net bir enerji ithalatçısı haline gelmiştir. Yerli petrol ihtiyacının yüzde 75’ini, yani yılda yaklaşık 9 Milyon ton petrol ithal etmektedir. Bunun 5 milyon tonu, ham ve 4 milyon tonu da arıtılmış maddelerden oluşmaktadır. Önemli bir kısmı, Rusya Federasyonu’ndan olmak üzere tüm petrol ithalatı eski Sovyetler Birliği Cumhuriyeti’nden gelmektedir.
Petrol, ithal ürünlerinin fiyatı ocakeylül 1992 döneminde yüzde 2000’in üzerinde artmıştır. Son zamanlarda 2 petrol kuyusu daha açılmıştır. Bunlardan ilki Türkmenistan sınırı yakınında Kokdumulak, ikincisi ise Fergane vadisinde Minbulak’dır. Özbekistan, uzun dönemde petrolde kendine yetebilme yada mutlak bir petrol ihracatçısı olabilme potansiyeline sahipti
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder