Azınlıklar Tarafından Kurulan Cemiyetler

Azınlık Cemiyetleri



Yüzlerce

yıldan beri Osmanlı vatandaşı olarak, huzur içinde yaşamış ve devletin her türlü imkanlarından

yararlanmış azınlıklar (Ermeniler, Rumlar ve Yahudiler), Osmanlı Devleti’nin içine

düştüğü kötü durumu fırsat bilerek, topraklarımızı, işgal devletleriyle işbirliği yaparak paylaşmaya

çalışmışlardır. Bunun için cemiyetler kurdular. Bunların en önemlileri Rum azınlık tarafından

kurulan cemiyetlerdir.



aRum Cemiyetleri





1Etniki Eterya

Cemiyeti





a.Yunanistan’a bağımsızlığını kazandırmak amacıyla

kurulmuştur(1814).

b.Girit İsyanı’na neden olmuşlardır (1896).

c.I.Dünya

Savaşı’nda ise Rumların yaşadığı tüm toprakları Yunanistan’a katarak eski

Bizans’ı canlandırmayı amaçlamışlardır.

d.Mavri Mira İstanbul'da Fener

Patrikhanesinde Yunan Hükümetine bağlı olarak çalışmıştır.

e.Derneğin ihtiyaçları bu

hükümet tarafından karşılanmaktadır.





2Mavri Mira Cemiyeti





a.İstanbul’daki Rum Patrikhanesi’ne bağlı olarak patrik vekili bu cemiyetin

başkanlığını yapmıştır.

b.Yunan hükümetinin emirleri doğrultusunda hareket eden bu

cemiyetin amacı; Trakya, İstanbul, Batı ve Orta Anadolu’da “Büyük

Yunanistan’ı” kurarak Bizans İmparatorluğu’nu yeniden canlandırmaktı.



c.Cemiyet, İstanbul, Bursa, Bandırma, Tekirdağ, Kırklareli yörelerindeki Rum azınlığı,

örgütlemek, silahlandırmak, çeteler kurmak, Yunanistan yararına kamuoyu yaratmak, ilerleyen

işgalci Yunanlılara yardımcı olmak ve Türk halkına karşı çete savaşını sürdürme faaliyetlerinde

bulunmuştur. .

d.Yunan Göçmenler Komisyonu, Rum okullarının izcilik kolları, Yunan

Kızılhaç örgütü, bazı yabancı okullar ve Anadolu’daki Rum kiliseleri bu derneğin

direktifleri ile çalışmışlardır.





3Rum Pontus Cemiyeti





a)İlk

defa 1904 yılında Merzifon Amerikan Koleji’nde gizli olarak kurulmuştu.

b)Merkezi

Samsun’dan Batum’a kadar geniş sahada Trabzon Rum İmparatorluğunu

tekrar kurmak amacındadır.

c)I.Dünya Savaşı sırasında Rusya’nın himayesinde

gelişmiş, ateşkes sonrasında Yunanistan’ın güdümünde faaliyet göstermiştir.

d)İstanbul ve Trabzon’da şubeleri vardır.

e)Mustafa Kemal'in

Samsun'a çıkmasında dolaylı rolleri vardır.

NOT: Bu cemiyetlerin ortak amacı

Yunan Megalo İdea’sını gerçekleştirmektir





4Kordos Cemiyeti





a)Etniki Eterya’nın bir kolu olarak faaliyet göstermiştir.

b)Doğu

Karadeniz’e göçmen adı altında silahlı Pontus çeteleri göndermiştir.





bErmeni Cemiyetleri



1Zaven Efendi, Hınçak (1887) ve Taşnak Sütyun (1840)

Cemiyetleri :





a)Bu cemiyetlerin ortak amacı Doğu Anadolu’daki

Ermenilerin bağımsızlığını sağlamak, Ermenileri silahlandırmak ve Ermeni milliyetçiliğini

yaymaktır.

b)Doğu Anadolu’da bağımsız bir Ermeni Devleti kurmak amacı ile

Ermeniler tarafından kurulmuştur.

c)Merkezleri İstanbul Ermeni Patrikhanesi idi .

d)Bu cemiyetlere bağlı Ermeni İntikam Alayları büyük katliamlara giriştiler.

e)Ermenileri

Fransızlar desteklemiştir.





2Ermeni İntikam Alayı





a)Adana'da Fransızların yardımıyla kurdukları intikam alayı ile büyük katliamlara

girişmişlerdir.





cYahudi Cemiyetleri





1Alyans İsrailit ve

Makkabi Cemiyeti





a)Merkezleri İstanbul’dur. Ancak burada etkili

olamadılar.

b)İstanbul’daki Yahudi gençler tarafından kurulmuştur.

c)Büyük

İsrail Devleti’ni kurmayı amaçlamışlardır.

d)Türklere karşı Rumlarla işbirliğine

girdiler. Hahambaşı patrikle birlikte faaliyetlerde bulundu



Azınlık Cemiyetlerinin

Özellikleri



1)Mondros Antlaşmasıyla meydana gelen ortamdan yararlanarak

kurulmaları.

2)İtilaf Devletleri tarafından kurulmaları ve desteklenmeleri.

3)Anadolu'nun işgalini kolaylaştırmaya yönelik olmaları.

4)Türk topraklarını

parçalayarak, Wilson ilkelerine göre milli devletlerini kurmak istemeleri.

5)Milli birlik ve

bütünlüğümüzü bozmaya yönelik olmaları.





B.Milli Varlığa Düşman Cemiyetler

(Türklerin Kurduğu Zararlı Cemiyetler)



1Kürt Teali Cemiyeti



a)İngilizlerin

yardımıyla Seyit Abdülkadir tarafından İstanbul’da kurulmuştur. Cemiyet, İngilizlerden

destek ve yardım alıyordu.

b)Wilson İlkeleri’nden yararlanarak Doğu Anadolu

Bölgesinde bir Kürt Devleti kurmak amaçlanmıştır.

c)Doğu Anadolu Müdafaai Hukuk

Cemiyeti ile birleşmeyi reddetmiştir.



2İslam Teali Cemiyeti



a)Merkezleri

İstanbul’dur. Konya ve çevresinde de yoğun faaliyetlerde bulunmuşlardır.

b)Ülkenin kurtuluşunu hilafet ve saltanatta görmüşlerdir.

c)Ümmetçilik düşüncesini

savunmuşlardır.

d)Anadolu’daki Milli Mücadele’yi engellemek için

İstanbul’daki bazı müderrisler tarafından kurulmuştur.



3Sulh ve Selameti

Osmaniye Fırkası



a)Merkezleri İstanbul’dur.

b)İttihat ve Terakki

karşıtlarından oluşmuştur.

c)Padişaha bağlılığı savunmuşlardır.

üVatanın

kurtuluşunun, padişahın ve halifenin buyruklarına sıkı sıkıya uymakla mümkün olacağına

inanan bir cemiyettir.

d)Meşrutiyet ve demokrasi ilkelerine bağlı siyaset takip

etmişlerdir.

e)Hürriyet ve İtilaf Fırkası ile işbirliği yapmıştır.

f)İngilizlerden maddi destek

görmüştür.



4Hürriyet ve İtilaf Fırkası



a)Merkezi İstanbul’dur.

b)1911’de İttihat ve Terakki Partisi’ne karşı olanlar tarafından kurulmuştur.



c)Anadolu’daki Kurtuluş Hareketini İttihatçılar ile işbirliği yapan maceracı bir

hareket olarak değerlendirmişlerdir.

d)Mondros’tan sonra Milli

Mücadele’ye karşı iç ayaklanmalarda öncü olmuşlardır.

e)İngilizlerle beraber

hareket etmiştir.



5İngiliz Muhipleri (Sevenleri) Cemiyeti



a)İngilizler

tarafından Sait Molla isminde birine İstanbul’da kurdurulmuştur.

b)İngiliz mandasını

savunmuşlardır.

c)Osmanlı Devleti (Vahdettin, Damat Ferit ve İçişleri Bakanı Ali Kemal

üyeleri) tarafından desteklenmiştir

d)Derneğin başkanı Fru (Frew) idi.

e)Cemiyetin

gizli amacı memleket içinde örgüt kurarak isyan ve ihtilaf çıkarmak, ulusal bilinci yok etmek ve

yabancı müdahalesini kolaylaştırmaktır.

üİngiliz gizli servisince yönlendirilen dernek,

İngiltere’nin doğu siyasetini destekler. İngiltere ile Osmanlı saltanatı arasındaki ilişkileri

kuvvetlendirmek amacıyla kuruldu. Çalışmaları Hürriyet ve İtilaf fırkasınca desteklendi. Asıl

amacı, ulusal direniş girişimlerini yok etmektir.



6Wilson Prensipleri Cemiyeti



a)Merkezi İstanbul’dur.

b)Osmanlı Devleti’nin kurtuluşunun

ancak İngilizlerin yardımı yerine ABD’nin mandası ile mümkün olabileceği

savunulmuştur. Amerika'nın mandasına girerek kurtulmayı ve hızla uygarlaşmayı

hedeflemekte idiler.

c)Halide Edip (Adıvar), Ahmet Emin (Yalman) ve Refik Halid gibi

şahsiyetler bu cemiyetin önemli isimleri arasındaydı.

d)Sivas Kongresi'nde etkili

olmuş, fakat susturulmuşlardır.

e)Cemiyetin kurucularından bir kısmı Kurtuluş

Savaşı’nda Milli Mücadelecilere katılmıştır.



Milli Varlığa Düşman Cemiyetlerin

Özellikleri



1)Saltanat ve Hilafetçi bir düşünceye sahip olmaları.

2)Milliyetçiliğe karşı ümmetçi bir anlayışta olmaları.

3)Ülkemizde çıkarları olan büyük

devletler tarafından kurulmuş veya yönlendirilmiş olmaları

4)Manda ve himayeye taraftar

olmaları.

5)Milli birlik ve bütünlüğü bozmaya yönelik olmaları.

6)Osmanlı Hanedanını

yaşatma ve devam ettirme gayretinde olmaları.



Zararlı Cemiyetlerin Ortak

Özellikleri



1)Emperyalist devletlerin çıkarlarına hizmet etmişler,ülkenin işgalini

kolaylaştırmışlardır.

2)İç ayaklanmalara sebep olmuşlar,ulusal kurtuluşu bir süre

engellemişlerdir.

3)Kendi çıkarlarını millet çıkarlarından üstüm tutmuşlar,Türk milletinin öz

gücüne ve bağımsız yaşama azmine inanmamışlardır.

4)Mandacı olanlar,bağımsızlığın

mandacılıkla sağlanacağı gibi bir görüşü savunmuşlardır.

5)Ulusal bilinç ve birliği

parçalamaya çalışmışlardır.

6)Ulusal Egemenlik kavramına inanmamışlardır.

@ Yararlı

ve zararlı olmak üzere kurulan cemiyetlerin tamamı Mondros Ateşkes Anlaşmasının meydana

getirdiği olumsuz şartlardan ortaya çıkmıştır. En önemli ortak özellikleri budur. Zararlı cemiyetler,

işgallerin devam ettiği sürede faaliyet göstermişlerdir. Yararlı cemiyetler ise Sivas Kongresinde

birlik altında toplanarak milli kurtuluş hareketinin sonuna kadar faaliyetlerde bulunmuştur.